در کارخانجات گچ، مشابه کارخانجات سیمان، از تسمه‌های انتقال قدرت صنعتی برای راه‌اندازی و انتقال نیرو به تجهیزات مختلف استفاده می‌شود. با این حال، با توجه به ماهیت ماده (گچ) و محیط کار، تأکید بر مقاومت در برابر سایش و آلودگی بسیار مهم است.

رایج‌ترین و پرکاربردترین تسمه‌ها برای دینام‌ها (ژنراتورها یا الکتروموتورها) و پروانه‌ها (فن‌های دمنده، مکنده، یا خنک‌کننده) در صنعت گچ عبارتند از:

۱. تسمه V شکل (V-Belt / تسمه ذوزنقه‌ای)
این تسمه‌ها به دلیل سادگی، قابلیت اطمینان، و انتقال مؤثر قدرت در محیط‌های صنعتی، رایج‌ترین انتخاب هستند. شکل مقطع عرضی V شکل، اصطکاک لازم را در شیارهای پولی ایجاد کرده و لغزش را به حداقل می‌رساند.

انواع متداول:

تسمه V شکل کلاسیک (مانند A, B, C): برای انتقال قدرت‌های متوسط و معمولی.

تسمه V شکل باریک یا اسپشیال (مانند SPZ, SPA, SPB, SPC): به دلیل مقطع باریک‌تر و قوی‌تر، توانایی انتقال نیروی بالاتری را در فضای محدود فراهم می‌کنند و در دستگاه‌های با گشتاور بالا متداول هستند.

تسمه V شکل دنده‌ای (Cogged V-Belt): دارای دندانه‌هایی در سطح داخلی هستند که انعطاف‌پذیری را افزایش داده و امکان استفاده از پولی‌های کوچک‌تر (مخصوصاً در فن‌ها) و همچنین اتلاف انرژی کمتر را فراهم می‌کنند. این دندانه‌ها به دفع بهتر گرما در محیط‌های پرکار نیز کمک می‌کنند.

۲. تسمه چند شیار (Poly-V / Ribbed Belt)
این تسمه‌ها از ترکیب ویژگی‌های تسمه تخت و تسمه V شکل ساخته شده‌اند و سطح داخلی آن‌ها دارای چندین شیار V شکل کوچک و موازی است.

مزایای در صنعت گچ:

انتقال قدرت بالا: به دلیل سطح تماس بیشتر با پولی.

ثبات و پایداری: در دورهای بالا لغزش کمتری دارند.

کاهش لرزش: برای پروانه‌ها و دینام‌هایی که نیاز به عملکرد نرم و طولانی‌مدت دارند، مناسب هستند.

ملاحظات ویژه در محیط کارخانه گچ
محیط کارخانه گچ مملو از پودر ریز گچ است که یک ماده بسیار ساینده و خشک است. این شرایط نیازمند توجه به موارد زیر در انتخاب تسمه است:

مقاومت در برابر سایش (Abrasion Resistance): پودر گچ می‌تواند به پولی‌ها و شیارهای تسمه نفوذ کرده و باعث سایش سریع شود. بنابراین، استفاده از تسمه‌های با روکش مقاوم یا با ساختار بسته و بادوام اهمیت دارد.

مقاومت در برابر گرد و غبار: تسمه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که گرد و غبار محیطی، عملکرد آن‌ها را تحت تأثیر قرار ندهد.

انتخاب تسمه‌های بدون نیاز به نگهداری مکرر: به دلیل شرایط سخت، تسمه‌هایی که طول عمر بالا داشته و نیاز به تنظیم کشش مکرر ندارند، به صرفه‌تر هستند. (مانند برخی مدل‌های High Performance V-Belt).